Do instytucji miejskich z okresu XIX i XX stulecia należy właściwie tylko szkoła w Tyczynie, działająca tu od początków istnienia samego miasta. Została ona przekształcona w okresie austriackiego panowania z parafialnej na tzw. “szkołę utrakwistyczną”, a to z tego powodu, że uczono w niej w dwu językach: niemieckim i polskim.

Szkoła tyczyńska z 1806 r. nosiła nazwę szkoły wiejskiej. W latach 1808 – 1815 urzędowe pisma określają szkołę w Tyczynie jako trywialną, prowadzoną od lat przez Walentego Litwińskiego. Ważnym wydarzeniem w dziejach tyczyńskiej szkoły w okresie Galicji autonomicznej stało się objęcie posady nauczyciela, a później kierownika szkoły przez Józefa Rozebajgera. Przekształcił on ówczesną szkołę w szkołę państwową – 5 klasową.
 Kierownikiem szkoły po J. Rozebajgerze został w 1911r. Wilhelm Rożkiewicz, stojąc na jej czele do 1927r. W latach 1927 – 1929 szkołę w Tyczynie prowadził Jakub Majko, a po nim do roku 1939 Stefan Skotnicki.

Wymienieni kolejni kierownicy tyczyńskiej szkoły swoją pracą i zaangażowaniem dokonywali wielu zmian i przekształceń, gdyż szkoła rozwijała się, a dzieci szkolnych było coraz więcej.

W 1866 r. rząd austriacki odebrał biskupom nadzór nad szkołami. W roku następnym powstał w Tyczynie Komitet Szkolny o sześcioletniej kadencji, na czele z Ludwikiem hr. Wodzickim. Kiedy w 1867 r. nadzór nad szkołami przeszedł w ręce Rady Szkolnej Krajowej, szkoła tyczyńska znalazła się w zasięgu oddziaływania Rady Okręgowej Szkolnej w Rzeszowie.

Za czasów Rozejbargera budynki szkolne były różne i nie nadawały się do prowadzenia w nich nauki, o czym świadczy zapis z wizytacji: “Szkoła ta jest w ścianach spróchniała i bliska ruiny, należy koniecznie wybrać inne miejsce dla szkoły, która byłaby odpowiednia dla młodzieży”. Jednak do budowy nowej szkoły nie doszło, mimo iż “dwór miał dostarczyć wszystkiego, co konieczne.”

Szkolny budynek zupełnie uległ zniszczeniu, gdyż dla nauki dzieci wydzierżawiono izby w domach mieszczańskich. Ten stan rzeczy trwał aż 32 lata, bowiem dopiero w 1844 r., kosztem hr. Aleksandra Wodzickiego, został wystawiony nowy budynek szkolny, a 2 października tegoż roku nową szkołę “ w obecności mieszczan poświęcił prepozyt L. Olcyngier”. W budynku szkolnym z drzewa jodłowego o rozmiarach 16m x 6m znalazły się także pokój, kuchenka i piwniczka dla nauczyciela.

Jak na miasteczko Tyczyn zbudowanie takiej szkoły nie było wielkim osiągnięciem. Szkoła ta bowiem już w krótkim czasie okazała się za mała, niewygodna i niewystarczająca. W niedługim czasie po jej otwarciu należało myśleć o nowym budynku, lepiej przystosowanym do nauki.

W 1875 r. szkoła tyczyńska zaczęła pracować na koszt państwa. Ze względu na znacznie większą liczbę dzieci powstała konieczność zorganizowania drugiego oddziału i dodatkowej sali szkolnej, której niestety brakowało. Starym już zwyczajem wynajęto pomieszczenie w domu prywatnym i tam uczyły się dzieci pierwszego i drugiego roku.
 
Ten stan rzeczy trwał do 1880 r. Wtedy zaczęto myśleć o budowie nowego, murowanego budynku szkolnego.

W tym właśnie celu gmina tyczyńska zakupiła w 1877 r. za 660 złotych reńskich sąsiedni dom od Anny Ostafilowej, obejmujący jeden większy i dwa mniejsze pokoiki, aby poszerzyć plac pod przyszły budynek szkolny.
 

Kamień węgielny pod nowa szkołę położono 16 sierpnia 1879 r., a 31 października 1880r. budynek był już gotów i został poświęcony przez ks. L. Olcyngiera. Była to budowla trójkondygnacyjna: sutereny, parter i piętro.

Uchwałą rady gminnej z 1888 r. przemianowała (na 40 rocznicę panowania cesarza Franciszka Józefa) szkołę tyczyńską na trzyklasową, w 1897 r. zastała szkołą czteroklasową, a pięcioklasową w 1911 r.

Wybuch I wojny światowej przerwał pracę szkoły na krótki czas. Przerywano i wznawiano pracę kilkakrotnie, w czerwcu 1916 r. pracowano w bardzo trudnych warunkach, do końca panowania austriackiego bez większych zakłóceń, a wreszcie po 1918 r. – w Polsce Odrodzonej.

Ogromnie zasłużona instytucja, jaką była szkoła tyczyńska, pracowała nieprzerwanie przez cały okres galicyjski. Z lichej szkółki parafialnej o walącym się budynku stała się w okresie autonomicznym szkołą z prawdziwego zdarzenia. Uzyskała budynek murowany i odpowiednią liczbę kadry. Dopiero w Polsce Odrodzonej uzyskała status szkoły siedmioklasowej, decyzją Kuratorium Okręgu Szkolnego z dnia 13 listopada 1924 r.

Ustawą z dnia 4 marca 1920 r. całe państwo podzielono na okręgi szkolne, a na czele każdego postawiono kuratora. Powiat rzeszowski wraz z Tyczynem przydzielono do Okręgu Szkolnego Lwowskiego. Podział ten istniał do roku 1939.

Na początku lat pięćdziesiątych, kiedy to Sąd przeniesiono do Rzeszowa, naukę rozpoczęto w budynku po byłym Sądzie Grodzkim. Nie była to jednak szkoła, o jakiej marzyłaby dzisiejsza młodzież.

Jednak dopiero rok szkolny 1973/1974 zapisany jest w kronice szkolnej jako rok spełnionych wieloletnich marzeń – nie tylko dzieci, nauczycieli, ale także całego społeczeństwa i okolic.

Oto mieszkańcy 600 – letniego grodu, zdobywający dotychczas wiedzę w starym, ponurym budynku szkolnym, będącym pozostałością byłego sądu – otrzymali wspaniałą, nowoczesną szkołę.

Tak bardzo oczekiwanym dniem stał się 1 grudnia 1973 r., kiedy to Tyczynianie z ogromnym wzruszeniem przyglądali się manifestacji, będącej wyrazem dumy i szczęścia tych, którzy jako pierwsi otwierali bramę szkoły dla wielu przyszłych pokoleń.

Dokumentem Kuratorium Okręgu Szkolnego w Rzeszowie Szkoła Podstawowa w Tyczynie została przemianowana na Zbiorczą Szkołę Gminną, nadano jej imię Stanisława Staszica. Dyrektorem szkoły został dotychczasowy dyrektor, mgr Władysław Kosturek, zaś zastępcą do spraw pedagogicznych Stanisław Drążek.
 

W roku szkolnym 1975/76, po szesnastu latach pracy, odszedł ze szkoły mgr Władysław Kosturek, a jego miejsce zajął były inspektor Wydziału Oświaty w Rzeszowie, mgr Zbigniew Radziewicz. Po odejściu na emeryturę dyrektora Radziewicza funkcję dyrektora szkoły powierzono mgr Ryszardowi Czeranowskiemu. W 1985 r., po jego rezygnacji ze stanowiska, dyrektorem Szkoły Podstawowej w Tyczynie mianowano mgr Czesława Ziomka. Pełnił tę funkcję do czasu odejścia na emeryturę. Po nim prowadzenie szkoły na okres trzech lat objął mgr Marek Soja.

Po odejściu mgr Marka Soi do pracy w Kuratorium Oświaty w Rzeszowie tej trudnej i odpowiedzialnej funkcji, wygrywając dwukrotnie w konkursie na stanowisko dyrektora szkoły, podjęła się mgr Elżbieta Baran. Funkcję wicedyrektora pełniła mgr Ewa Sierżęga.

Po jedenastu latach w służbie uczniom i nauczycielom Zbiorcza Szkoła Gminna ponownie została przemianowana na Szkołę Podstawową.

Po przejściu na emeryturę mgr Elżbiety Baran i mgr Ewy Sierżęgi funkcję dyrektora i wicedyrektora w latach 2005-2015 (2 kadencje) pełniły mgr Bogumiła Bomba i mgr Kazimiera Głodowska. Dzięki przychylności i finansowemu wsparciu ówczesnych burmistrzów Kazimierza Szczepańskiego (2006-2010) i Jana Hermaniuka (2010-2014) w szkole przeprowadzono wiele inwestycji i remontów, które w znaczny sposób poprawiły bazę szkoły. Uczyniły ją nowoczesną, dobrze wyposażoną w sprzęt i pomoce naukowe, atrakcyjną dla uczniów a zarazem spełniającą oczekiwania rodziców. Wśród znaczących inwestycji tej dekady (2005-2015) należy wymienić:

- wymiana stolarki okiennej
- docieplenie elewacji budynku  oraz wymiana pokrycia dachowego (ze stropodachu na dach dwuspadowy pokryty blachą trapezową)
- dwa nowoczesne place zabaw dla dzieci (przy budynku szkoły i w Ogródku Jordanowskim)
- położenie kostki brukowej przed budynkiem szkolnym
- kompleks sportowy „Orlik” (uroczyste otwarcie 7 grudnia 2009 r.)
- wymiana grzejników centralnego  ogrzewania
- oddanie do użytku nowoczesnej sali gimnastycznej (1 września 2014r.)

2 grudnia 2013 roku obchodziliśmy jubileusz 40-lecia działalności w obecnym budynku szkolnym.

Po przejściu na emeryturę mgr Bogumiły Bomby i mgr Kazimiery Głodowskiej od 1 września 2015 roku szkołą kierują panie dyrektor mgr Zofia Międlar-Mruk i wicedyrektor mgr Halina Drążek.

Od 1 września 2017 r. reforma oświaty wygasza gimnazja i powstają 8 - klasowe szkoły podstawowe. Nasi uczniowie uczą się w dwóch budynkach przy ul. Pułanek 4 i ul. Grunwaldzkiej 31, funkcję dyrektora szkoły pełni nadal Zofia Międlar - Mruk, natomiast funkcje wicedyrektorów objęły Barbara Stempniowska i Zofia Kwater.